نمای چوبی چیست؟
نمای چوبی به پوششی اطلاق میشود که ماده اصلی به کار رفته در اجرای آن چوب است. این نماها معمولاً از چوبهای فرآوری شده یا کامپوزیتهای چوبی برای افزایش مقاومت در برابر عوامل جوی، حشرات، پوسیدگی و آتشسوزی استفاده میکنند. نمای چوبی به دلیل ظاهر طبیعی، بافت منحصربهفرد و قابلیت ترکیب با سایر مصالح (مانند سنگ، بتن و فلز) جایگاه ویژهای در طراحیهای مدرن و کلاسیک پیدا کرده است.
انواع متریالهای نمای چوبی
در نمای ساختمان، به ندرت از چوب خام و فرآوری نشده استفاده میشود. اصلیترین متریالهای مورد استفاده در نمای چوبی عبارتند از:
- ترمووود (Thermowood)
ترمووود یا چوب حرارت دیده، متریالی است که با فرآیند حرارتی کنترلشده و بدون استفاده از مواد شیمیایی، ویژگیهای آن به طور چشمگیری بهبود یافته است.
فرآیند تولید: چوب را در دمای بالا (بین ۱۸۰ تا ۲۲۰ درجه سانتیگراد) و در حضور بخار آب حرارت میدهند. این عمل باعث خشک شدن کامل مغز چوب، کاهش شدید رطوبت، خروج صمغ و مواد مغذی (که غذای حشرات و قارچها هستند) و در نتیجه، ثبات ابعادی و مقاومت بالای آن میشود.
انواع ترمووود بر اساس نوع چوب:
ترمووود از چوب نرم (Softwood): مانند کاج (Pine) و صنوبر (رایجتر و اقتصادیتر).
ترمووود از چوب سخت (Hardwood): مانند زبانگنجشک (Ash) و بلوط (تراکم بالاتر، بافت برجستهتر و قیمت بیشتر).
انواع ترمووود بر اساس کلاس حرارتی:
کلاس S (Stability): حرارت کمتر، پایداری ابعادی بالاتر (مناسب برای محیطهای خشکتر).
کلاس D (Durability): حرارت بیشتر، دوام و مقاومت بالاتر در برابر پوسیدگی و شرایط جوی سخت (مناسب برای نمای بیرونی).
- چوب پلاست (Wood-Plastic Composite - WPC)
چوب پلاست ترکیبی از پودر چوب (معمولاً بین ۳۰ تا ۷۰ درصد) و مواد پلیمری (مانند پلیاتیلن یا پلیپروپیلن) است که به روش اکستروژن تولید میشود.
ویژگیها: این متریال ظاهری شبیه به چوب دارد، اما به دلیل وجود پلیمرها، مقاومت بسیار بالایی در برابر رطوبت، پوسیدگی، حشرات و نیاز به نگهداری کم دارد.
کاربرد: به دلیل انعطافپذیری بالاتر نسبت به ترمووود، در طرحهای منحنی یا پروژههایی که سرعت اجرا و نگهداری آسان اولویت دارند، مناسبتر است.
- چوبهای طبیعی فرآوری شده (مانند اشباع شده)
چوبهای طبیعی مانند سرو، کاج یا سایپرس که با استفاده از مواد شیمیایی محافظ (مانند رزینها) تحت فرآیند اشباع قرار گرفتهاند تا مقاومت آنها در برابر رطوبت، حشرات و پوسیدگی افزایش یابد.
“ما در پلتفرم توسعه ساختمان اطلاعات مفید را برای اطلاع شما از سیستم های جدید و نوین ساختمانی جمع آوری میکنیم ”
مزایای نمای چوبی
نمای چوبی به دلایل متعددی مورد توجه معماران و سازندگان قرار گرفته است:
- زیبایی و جذابیت بصری بینظیر:
ظاهر گرم و طبیعی: چوب بافت، گرهها و رنگهای طبیعی دارد که به ساختمان هویتی منحصربهفرد و جذاب میبخشد.
قابلیت ترکیب: به راحتی با سایر مصالح مدرن مانند شیشه، سنگ و بتن ترکیب میشود و تضادی چشمنواز ایجاد میکند.
- دوام و طول عمر بالا (در صورت فرآوری مناسب):
مقاومت در برابر شرایط جوی: ترمووود و چوب پلاست به دلیل فرآوری، در برابر رطوبت، باران، آفتاب و تغییرات دمایی مقاومت بالایی دارند. (منبع: سانا چوب، رهاورد چوب)
مقاومت در برابر حشرات و قارچ: فرآیند ترمو کردن، مواد مغذی چوب را از بین میبرد و آن را در برابر حمله موریانهها و رشد قارچها مقاوم میسازد. (منبع: دنیزوود، آذران HPL)
- عایق حرارتی و صوتی طبیعی:
عایقبندی: چوب به طور طبیعی یک عایق حرارتی و صوتی عالی است و به حفظ دمای داخلی و کاهش انتقال سر و صدای محیط کمک میکند. (منبع: سانا چوب، آیلکس)
- سازگاری با محیط زیست و تجدیدپذیر بودن:
پایداری: چوب، برخلاف مصالحی مانند فلز و بتن، یک منبع تجدیدپذیر است. محصولات چوبی زیست تخریبپذیر بوده و میتوانند بازیافت شوند. (منبع: ایناب، زیباآشیان)
- نصب آسان و سبک بودن:
اجرای سریع: چوب متریالی سبک است که نصب آن (به ویژه ترمووود) در مقایسه با نماهای سنگی یا فلزی، سادهتر و سریعتر انجام میشود و هزینه کلی ساختمانسازی را کاهش میدهد. (منبع: آکاد، پارس چوب)
- ثبات ابعادی:
تغییر شکل کم: فرآیند حرارتدهی در ترمووود، رطوبت چوب را کاهش داده و آن را در برابر تغییر شکل، تاب برداشتن و تورم ناشی از رطوبت، پایدار میسازد. (منبع: اسکان گستر باتیس)
معایب و چالشهای نمای چوبی
با وجود مزایای فراوان، نمای چوبی نیز مانند هر متریال دیگری با چالشها و معایبی همراه است که باید در نظر گرفته شوند:
- هزینه نسبتاً بالا:
گرانتر بودن متریال: چوب فرآوری شده با کیفیت (مانند ترمووود فنلاندی) معمولاً نسبت به بسیاری از نماهای متداول دیگر (مانند سنگهای ارزان قیمت یا سیمان) گرانتر است. (منبع: سانا چوب، زیباآشیان)
- نیاز به نگهداری منظم:
ترمیم پوشش محافظ: برای حفظ رنگ و دوام، نمای چوبی به پوششهای محافظ (مانند روغنها یا رنگهای مخصوص چوب) نیاز دارد که باید به صورت دورهای (هر ۳ تا ۵ سال) ترمیم و تجدید شوند. عدم نگهداری صحیح باعث تغییر رنگ (خاکستری شدن) و کاهش طول عمر نما میشود. (منبع: سانا چوب، زیباآشیان)
- خطر آتشسوزی (در چوبهای فرآوری نشده):
قابلیت اشتعال: چوب، به طور طبیعی، یک ماده قابل اشتعال است. اگرچه ترمووود تا حدی مقاومسازی میشود، اما استفاده از مواد ضد حریق و رعایت مقررات ایمنی در هنگام نصب ضروری است. (منبع: سانا چوب، زیباآشیان)
- حساسیت چوب پلاست به آفتاب:
تغییر حالت پلیمر: مواد پلیمری موجود در چوب پلاست ممکن است در برابر تابش مستقیم و شدید آفتاب به اندازه ترمووود مقاوم نباشند و احتمال تغییر حالت یا رنگرفتگی در آنها بیشتر است. (منبع: پارس آرای کوهستان)
- کاهش مقاومت مکانیکی (در برخی فرآوریها):
ملاحظات مکانیکی: فرآیند آمادهسازی چوب (به ویژه در حرارتهای بسیار بالا) میتواند تا حدی مقاومت مکانیکی آن را کاهش دهد. (منبع: آلتن لوناوود)
اگر نماهای نوین در صنعت ساختمان برای شما جذاب است پیشنهاد میکنیم مقاله gfrc را مطالعه کنید.
نکات فنی و اجرایی نمای چوبی
اجرای صحیح نمای چوبی برای تضمین دوام و زیبایی آن حیاتی است. معمولاً اجرای نما به صورت نمای خشک و با زیرسازی مناسب انجام میشود:
- زیرسازی (شاسی کشی)
جنس زیرسازی: برای زیرسازی نماهای چوبی از قوطیهای فلزی ضد زنگ یا آبکاری شده (معمولاً قوطی ۴۰×۴۰ میلیمتر) استفاده میشود.
تراز بودن سطح: قبل از نصب، باید مطمئن شد که سطح زیرکار (مانند دیوار سیمانی) کاملاً تراز و آماده است.
نصب قوطیها: قوطیهای فلزی باید عمود بر جهت نصب شاخههای چوب نصب شوند و فاصله بین آنها معمولاً حدود ۵۰ سانتیمتر است.
نکته مهم: چوب نما نباید به طور مستقیم به زیرسازی آهنی متصل شود. باید از چوبهای زیرسازی (مانند چوب اشباع یا ترمووود مخصوص زیرسازی) استفاده شود تا از تماس مستقیم فلز و چوب جلوگیری شود و تبادل هوا امکانپذیر باشد. (منبع: ایناب، دنیزوود)
- نصب پروفیلها
اتصال: پروفیلهای چوب نما (مانند ترمووود) با استفاده از کلیپسهای مخصوص و پیچ به زیرسازی متصل میشوند. این روش اتصال پنهان (Hidden Fastening) نامیده میشود که زیبایی ظاهری نما را حفظ میکند و امکان انبساط و انقباض چوب را فراهم میسازد. در مواردی نیز از روش پیچزنی مستقیم استفاده میشود که پیچها باید با دقت و بدون برآمدگی یا فرورفتگی زیاد نصب شوند.
رعایت فواصل (Joints): رعایت فاصله ۳ تا ۶ میلیمتری در عرض و ۱ سانتیمتری در طول پروفیلهای ترمووود ضروری است تا امکان انبساط، انقباض و مهمتر از همه، تهویه هوا (عبور و مرور هوا از پشت نما) فراهم شود و چوب دچار تابیدگی نشود. (منبع: ایناب، دنیزوود، شیدارک)
جهت قرارگیری چوب: در نصب ترمووود، بهتر است سمتی از چوب که سختتر و متراکمتر است (که به سمت خارجی تنه درخت بوده)، در مقابل شرایط جوی قرار گیرد.
- پوشش نهایی (رنگ/روغن)
محافظت در برابر UV: برای جلوگیری از خاکستری شدن چوب در برابر اشعه ماوراء بنفش خورشید، باید از روغنها یا رنگهای مخصوص چوب که دارای فیلتر UV هستند، استفاده شود. این پوششها علاوه بر حفظ زیبایی، یک لایه محافظت کننده در برابر رطوبت نیز ایجاد میکنند.
نتیجهگیری
نمای چوبی، به خصوص با متریالهای پیشرفتهای چون ترمووود و چوب پلاست، یک انتخاب لوکس، زیبا و با دوام برای ساختمانهای مدرن و کلاسیک است. با وجود هزینه اولیه بالاتر و نیاز به نگهداری دورهای، مزایایی مانند زیبایی طبیعی، عایقبندی و سازگاری با محیط زیست، آن را به گزینهای ارزشمند تبدیل میکند. انتخاب بین ترمووود (ظاهر طبیعیتر و مقاومت در برابر UV بالاتر) و چوب پلاست (انعطافپذیری و نگهداری آسانتر) به بودجه، سلیقه و شرایط اقلیمی منطقه بستگی دارد. اجرای صحیح توسط متخصصین و استفاده از زیرسازی استاندارد، کلید تضمین طول عمر و حفظ زیبایی این نوع نما خواهد بود